1. Brokersko - Dilerska društva
2. Ovlašćene Bake
Brokersko-Dilerska društva su organizovana kao posebno pravno lice, a Ovlašćene Banke dobijaju status berzanskog posrednika formiranjem posebnog organizacionog dela u sklopu same banke.Organizacioni deo u banci mora biti posebno evidentiran u poslovnim knjigama kao I da bude tehnički I kadrovski opremljen za obavljanje osnovne delatnosti.
Zakonska definicija Brokersko-Dilerskih društava I Ovlašćenih Banaka:
· Brokersko-Dilersko društvo je investiciono društvo u čije redovne aktivnosti I poslovanje spada pružanje jedne ili više investicionih usluga trećim licima,odnosno profesionalno obavljanje jedne ili više investicionih aktivnosti.
· Ovlašćena Banka je investiciono društvo koje je organizaciona jedinica kreditne institucije u čije redovne aktivnosti ili poslovanje spade pružanje jedne ili više investicionih usluga trećim licima,odnosno profesionalno obavljanje jedne ili više investicionih aktivnosti u vezi sa jednim ili više finansijskih instrumenata.
Pod investicioni uslugama I aktivnostima podrazumevaju se :
1. Prijem I prenos naloga koji se odnose na prodaju I kupovinu HOV
2. Izvšavanje naloga za račun klijenta
3. Trgovanje za sopstveni račun
4. Upravljanje portfoliom
5. Investiciono savetovanje I usluge pokroviteljstva u vezi sa ponudom I prodajom HOV
6. Usluge u vezi sa ponudom I prodajom HOV bez obaveze otkupa
7. Upravljane multilateralnim trgovačkim platformama.
Kljenti mogu trgovati na Beogradskoj berzi jedino preko brokerske kuće koja je njen član I član centralnog registra hartija od vrednosti.Klijent potpisuje ugovor o otvaranju I vođenju računa hartija od vrednosti na osnovu koga broker otvara vlasnički račun kod centralnog registra,depoa I kliringa hartija od vrednosti.Zatim je potrebno da otvori namenski dinarski račun za prodaju I kupovinu akcija u banci koja je član centralnog registra I potpisuje ugovor o posredovanju u kupoprodaji HOV.
Sva dokumentacija se pribavlja u brokerskoj kući osim namanskog dinarskog računa za trgovanje HOV koji klijent mora lično da otvori u banci.Kao što sam I napomenu,novčani račun se otvara u poslovnoj banci samo ako je ta banka član centralnog registra.Procedura otvaranja namenskog računa je različita za fizička I pravna lica sa jedne I rezidente I ne rezidente naše zemlje sa druge strane.
Kada klijent dobije informacije vezano za kretanje cene I način trgovanja ,troškove , pristupa se potpisivanju naloga za prodaju ili kupovinu HOV u kome se precizno definiše cena I količina HOV koje se prodaju odnosno kupuju što predstavlja pismeno ispostavljanje naloga.
Primer naloga:
[You must be registered and logged in to see this image.]
U praksi se odvija još jedan način izdavanja naloga gde klijent telefonom daje instrukcije brokeru koje pri tome predstavljaju dokaz o izdatom nalogu.Pre samog procesa trgovanja I izdavanja naloga prodavci moraju imati pokrivenost naloga do trenutka ispostavljanja naloga u sistemu trgovanja na berzi što znači da moraju imati raspoložive HOV na svom vlasničkom računu.Sa druge strane kupci moraju obezbediti pokrivenost naloga kupovine u celosti do trenutka ispostave naloga kupovine u sistemu , odnosno da poseduju dovoljna novčana sredstva na svom vlasničkom računu u trenutku kupovine HOV I za pokriće celokupnih troškova za datu trgovinu.
U koliko dođe do realizacije naloga o kupovini HOV , brokeri isti ili sledeći dan šalju obaveštenje o realizaciji naloga na kućnu adresu klijenta.Nakon tri dana od trenutka realizacije naloga vrši se saldiranje transakcije (T+3 saldiranje ), što u praksi znači da prodavac dobija novac na svoj namenski račun a kupac dobija HOV na svoj vlasnički račun za HOV.
Sve podatke o trgovanju Beogradska berza objavljuje kroz berzanske izveštaje koji se zatim objavljuju na javnim medijima.Prema zakonu investitor na sopstvenu odgovornost prati sve podatke ,predviđa buduća kretanja I donosi odluke o kupovini ili prodaji akcija bez sugestije brokera.