Events
Blog
Do sada smo govorili o teoriji ponašanja deviznog kursa u dužem roku. Međutim, da bismo razumeli zašto se svakodnevno dešavaju tako velike promene deviznog kursa (ponekad iznose i po nekoliko procenata), moramo razmotriti kako se tekući devizni kurs (spot devizni kurs) određuje u kraćem roku.
Da bismo razumeli ponašanje deviznog kursa u kraćem roku, moramo najpre istaći da je devizni kurs zapravo cena domaćih bankarskih depozita (onih koji su denominovani u domaću valutu) u odnosu na strane bankarske depozite (one koji su denominovani u stranu valutu).
Pošto je devizni kurs cena jedne aktive izražena u odnosu na drugu, određivanje deviznog kursa u kraćem roku najbolje je posmatrati na osnovu pristupa koji se oslanja na teoriju tražnje aktive. Međutim i determinante deviznog kursa u dužem roku, takođe imaju važnu ulogu i u kraćem roku.
Raniji pristupi određivanju deviznog kursa naglašavali su važnost tražnje za uvozom i izvozom.Savremeniji pristup zasnovan na tržištu aktiva ne stavlja u prvi plan tokove kupovine izvezene i uvezene robe u kraćim periodima jer su takve transakcije prilično male u odnosu na količinu domaćih i stranih bankarskih depozita u bilo kom periodu.
Na primer, devizne transakcije u SAD svake godine su preko 25 puta veće u odnosu na količinu izvoza i uvoza u SAD. Dakle, kada su u pitanju kraći periodi, kao što je jedna godina, odluke o raspolaganju domaćom ili stranom aktivom imaju daleko veću ulogu u određivanju deviznog kursa nego što je ima tražnja za uvozom i izvozom.
U analizi koju dajemo, SAD posmatramo kao domaću zemlju, pa su na primer domaći bankarski depoziti denominovani u dolarima. Radi jednostavnosti, evre posmatramo kao valutu bilo koje strane zemlje, u kojoj su strani bankarski depoziti denominovani u evrima.
Teorija tražnje aktive ukazuje na to da je najvažniji faktor koji utiče na tražnju domaćih (dolarskih) depozita i stranih (evro) depozita zapravo očekivani pri-nos na te aktive kada se uporede. Kada Amerikanci ili stranci očekuju da prinos na dolarske depozite bude visok u odnosu na prinos na strane depozite, tražnja za dolarskim depozitima biće veća i shodno tome, tražnja za evro depozitima biće manja.
Da bismo razumeli kako se tražnja za dolarskim i evro depozitima menja, moramo uporediti očekivane prinose na dolarske depozite i na strane depozite (depozite u stranim valutama). Radi ilustracije, pretpostavimo da dolarski depoziti imaju kamatnu stopu (očekivani prinos naplativ u dolarima) ID, a da strani bankarski depoziti imaju kamatnu stopu (očekivani prinos naplativ u stranoj valuti, evrima) IF. Da bi uporedili očekivani prinos na dolarske i strane depozite, investitori moraju konvertovati prinos u valutu koju koriste.
Pogledajmo najpre kako stranac Francois upoređuje prinose na dolarske depozite i strane depozite denominovane u njegovu valutu, odnosno evro. Kada posmatra očekivani prinos na dolarske depozite izražen u evrima, uvideće da on nije jednak ID; umesto toga, očekivani prinos mora biti usklađen sa svakom očekivanom apresijacijom ili depresijacijom dolara.
Ukoliko se očekuje da dolar apresira za recimo 7%, očekivani prinos na dolarske depozite izražen u evrima biće 7% veći jer je dolar izražen u evrima sada 7% vredniji. Dakle, ako kamatna stopa na dolarske depozite iznosi 10%, a očekivana apresijacija dolara iznosi 7%, očekivani prinos na dolarske depozite izražen u evrima iznosi 17% = 10% kamate plus očekivana apresijacija dolara od 7%.
Nasuprot tome, ukoliko se očekuje da dolar tokom godine depresira za 7%, očekivani prinos na dolarske depozite izražen u evrima biće svega 3% = 10% kamate minus očekivana depresijacija dolara od 7%.
Ako tekući devizni kurs (spot devizni kurs) iskažemo kao E(t), a očekivani devizni kurs u narednom periodu kao E(t+1), očekivanu apresijaciju dolara možemo iskazati kao [E(t+1) - E(t)] / Et. To pokazuje da očekivani prinos na dolarske depozite RD iskazan u stranoj valuti možemo prikazati kao zbir kamate na dolarske depozite i očekivane apresijacije dolara.
[You must be registered and logged in to see this image.]
Međutim, očekivani prinos na strane depozite RE iskazan u evrima za Francoisa je samo IF. Dakle, relativni očekivani prinos na dolarske depozite (odnosno, razlika između očekivanog prinosa na dolarske depozite i evro depozite) iskazan u evrima dobija se oduzimanjem IF pa dobijamo:
[You must be registered and logged in to see this image.]
Kako se bude povećavao relativni očekivani prinos na dolarske depozite, tako će stranci želeti da raspolažu s više dolarskih depozita, a manje stranih depozita. Pogledajmo kako odluka da se umesto evro depozita drže dolarski depoziti izgleda iz ugla Amerikanca. Rekli smo da je očekivani prinos na strane depozite RF iskazan u dolarima zapravo kamata na strane depozite IF plus očekivana apresijacija strane valute, odnosno minus očekivana apresijacija dolara, tj.
[You must be registered and logged in to see this image.]
Ukoliko kamatna stopa na evro depozite iznosi na primer 5%, a očekuje se da dolar apresira za 4%, očekivani prinos na evro depozite izražen u dolarima iznosi 1%. Amerikanac će ostvariti kamatu od 5%, ali on očekuje da će izgubiti 4% jer očekuje da vrednost evra izražena u dolarima bude 4% manja zbog apresijacije dolara.
Njegov očekivani prinos na dolarske depozite RD izražen u dolarima je svega ID. Zato se u dolarima, relativni očekivani prinos na dolarske depozite izračunava oduzimanjem prethodno datog izraza od ID, pa se dobija:
[You must be registered and logged in to see this image.]
Navedena jednačina jednaka je onoj koja opisuje relativni očekivani prinos na dolarske depozite (računat u evrima) za Francoisa. Zaključujemo da je relativni očekivani prinos na dolarske depozite isti bez obzira da li ga računa Francois u evrima ili ga računa Amerikanac u dolarima. Dakle, povećanje relativnog očekivanog prinosa na dolarske depozite utiče na to da i stranci i domaće stanovništvo reaguju na isti način - i jedni i drugi želeće da raspolažu s više dolarskih depozita, a manje stranih depozita.
[You must be registered and logged in to see this link.]
Da bismo razumeli ponašanje deviznog kursa u kraćem roku, moramo najpre istaći da je devizni kurs zapravo cena domaćih bankarskih depozita (onih koji su denominovani u domaću valutu) u odnosu na strane bankarske depozite (one koji su denominovani u stranu valutu).
Pošto je devizni kurs cena jedne aktive izražena u odnosu na drugu, određivanje deviznog kursa u kraćem roku najbolje je posmatrati na osnovu pristupa koji se oslanja na teoriju tražnje aktive. Međutim i determinante deviznog kursa u dužem roku, takođe imaju važnu ulogu i u kraćem roku.
Raniji pristupi određivanju deviznog kursa naglašavali su važnost tražnje za uvozom i izvozom.Savremeniji pristup zasnovan na tržištu aktiva ne stavlja u prvi plan tokove kupovine izvezene i uvezene robe u kraćim periodima jer su takve transakcije prilično male u odnosu na količinu domaćih i stranih bankarskih depozita u bilo kom periodu.
Na primer, devizne transakcije u SAD svake godine su preko 25 puta veće u odnosu na količinu izvoza i uvoza u SAD. Dakle, kada su u pitanju kraći periodi, kao što je jedna godina, odluke o raspolaganju domaćom ili stranom aktivom imaju daleko veću ulogu u određivanju deviznog kursa nego što je ima tražnja za uvozom i izvozom.
U analizi koju dajemo, SAD posmatramo kao domaću zemlju, pa su na primer domaći bankarski depoziti denominovani u dolarima. Radi jednostavnosti, evre posmatramo kao valutu bilo koje strane zemlje, u kojoj su strani bankarski depoziti denominovani u evrima.
Teorija tražnje aktive ukazuje na to da je najvažniji faktor koji utiče na tražnju domaćih (dolarskih) depozita i stranih (evro) depozita zapravo očekivani pri-nos na te aktive kada se uporede. Kada Amerikanci ili stranci očekuju da prinos na dolarske depozite bude visok u odnosu na prinos na strane depozite, tražnja za dolarskim depozitima biće veća i shodno tome, tražnja za evro depozitima biće manja.
Da bismo razumeli kako se tražnja za dolarskim i evro depozitima menja, moramo uporediti očekivane prinose na dolarske depozite i na strane depozite (depozite u stranim valutama). Radi ilustracije, pretpostavimo da dolarski depoziti imaju kamatnu stopu (očekivani prinos naplativ u dolarima) ID, a da strani bankarski depoziti imaju kamatnu stopu (očekivani prinos naplativ u stranoj valuti, evrima) IF. Da bi uporedili očekivani prinos na dolarske i strane depozite, investitori moraju konvertovati prinos u valutu koju koriste.
Pogledajmo najpre kako stranac Francois upoređuje prinose na dolarske depozite i strane depozite denominovane u njegovu valutu, odnosno evro. Kada posmatra očekivani prinos na dolarske depozite izražen u evrima, uvideće da on nije jednak ID; umesto toga, očekivani prinos mora biti usklađen sa svakom očekivanom apresijacijom ili depresijacijom dolara.
Ukoliko se očekuje da dolar apresira za recimo 7%, očekivani prinos na dolarske depozite izražen u evrima biće 7% veći jer je dolar izražen u evrima sada 7% vredniji. Dakle, ako kamatna stopa na dolarske depozite iznosi 10%, a očekivana apresijacija dolara iznosi 7%, očekivani prinos na dolarske depozite izražen u evrima iznosi 17% = 10% kamate plus očekivana apresijacija dolara od 7%.
Nasuprot tome, ukoliko se očekuje da dolar tokom godine depresira za 7%, očekivani prinos na dolarske depozite izražen u evrima biće svega 3% = 10% kamate minus očekivana depresijacija dolara od 7%.
Ako tekući devizni kurs (spot devizni kurs) iskažemo kao E(t), a očekivani devizni kurs u narednom periodu kao E(t+1), očekivanu apresijaciju dolara možemo iskazati kao [E(t+1) - E(t)] / Et. To pokazuje da očekivani prinos na dolarske depozite RD iskazan u stranoj valuti možemo prikazati kao zbir kamate na dolarske depozite i očekivane apresijacije dolara.
[You must be registered and logged in to see this image.]
Međutim, očekivani prinos na strane depozite RE iskazan u evrima za Francoisa je samo IF. Dakle, relativni očekivani prinos na dolarske depozite (odnosno, razlika između očekivanog prinosa na dolarske depozite i evro depozite) iskazan u evrima dobija se oduzimanjem IF pa dobijamo:
[You must be registered and logged in to see this image.]
Kako se bude povećavao relativni očekivani prinos na dolarske depozite, tako će stranci želeti da raspolažu s više dolarskih depozita, a manje stranih depozita. Pogledajmo kako odluka da se umesto evro depozita drže dolarski depoziti izgleda iz ugla Amerikanca. Rekli smo da je očekivani prinos na strane depozite RF iskazan u dolarima zapravo kamata na strane depozite IF plus očekivana apresijacija strane valute, odnosno minus očekivana apresijacija dolara, tj.
[You must be registered and logged in to see this image.]
Ukoliko kamatna stopa na evro depozite iznosi na primer 5%, a očekuje se da dolar apresira za 4%, očekivani prinos na evro depozite izražen u dolarima iznosi 1%. Amerikanac će ostvariti kamatu od 5%, ali on očekuje da će izgubiti 4% jer očekuje da vrednost evra izražena u dolarima bude 4% manja zbog apresijacije dolara.
Njegov očekivani prinos na dolarske depozite RD izražen u dolarima je svega ID. Zato se u dolarima, relativni očekivani prinos na dolarske depozite izračunava oduzimanjem prethodno datog izraza od ID, pa se dobija:
[You must be registered and logged in to see this image.]
Navedena jednačina jednaka je onoj koja opisuje relativni očekivani prinos na dolarske depozite (računat u evrima) za Francoisa. Zaključujemo da je relativni očekivani prinos na dolarske depozite isti bez obzira da li ga računa Francois u evrima ili ga računa Amerikanac u dolarima. Dakle, povećanje relativnog očekivanog prinosa na dolarske depozite utiče na to da i stranci i domaće stanovništvo reaguju na isti način - i jedni i drugi želeće da raspolažu s više dolarskih depozita, a manje stranih depozita.
[You must be registered and logged in to see this link.]
